ΓΡΑΜΜΗ ΜΕΤΑΞΑ

Η “Γραμμή Μεταξά”, όπως έμεινε στην ιστορία από τον εμπνευστή της Ιωάννη Μεταξά, εκτείνεται στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα από το Μπέλλες έως την Ροδόπη, και θεωρείται το μεγαλύτερο τεχνικό έργο στην Ελλάδα του 20ου αιώνα. Την εποχή που κατασκευάστηκαν τα 21 οχυρά της “Γραμμής Μεταξά” (1936-1940), θεωρούνταν έργο τιτάνιο, ασύλληπτου κόστους και τεράστιας εθνικής σημασίας.

Κύρια αποστολή του έργου, ήταν η απόκρουση αιφνίδιας εχθρικής προσβολής με παράλληλη εξασφάλιση προκάλυψης τμημάτων στρατού εκστρατείας. Στο μεσοπόλεμο η Βουλγαρία δεν είχε παραιτηθεί των αξιώσεών της επί ελληνικών εδαφών -δεν συμμετείχε στο Βαλκανικό Σύμφωνο Φιλίας- γεγονός που οδήγησε την Ελλάδα να ξεκινήσει ένα μεγαλόπνοο και πολυδάπανο σχέδιο κατασκευής μόνιμων οχυρώσεων στα βόρεια σύνορα, ακολουθώντας ανάλογες αμυντικές τακτικές άλλων χωρών της Ευρώπης.

TA 21 ΟΧΥΡΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ ΜΕΤΑΞΑ

  • Ποποτλίβιτσα (Σέρρες)
  • Ιστίμπεη (Σέρρες)
  • Κελκαγιά (Σέρρες)
  • Αρπαλούκι (Σέρρες)
  • Παλιουριώνες (Σέρρες)
  • Ρούπελ (Σέρρες)
  • Καρατάς (Σέρρες)
  • Κάλη (Σέρρες)
  • Περσέκ (Δράμα)
  • Μπαμπαζώρα (Δράμα)
  • Μαλιάγκα (Δράμα)
  • Περιθώρι (Δράμα)
  • Παρταλούσκα (Δράμα)
  • Ντάσαβλη (Δράμα)
  • Λίσσε (Δράμα)
  • Πυραμιδοειδές (Δράμα)
  • Καστίλλο (Δράμα)
  • Άγιος Νικόλαος (Δράμα)
  • Μπαρτίσεβα (Δράμα)
  • Εχίνος (Ξάνθη)
  • Νυμφαία (Ροδόπη)

Ο στρατιωτικός σχεδιασμός του έργου έγινε από αξιωματικούς του Πεζικού και του Πυροβολικού, ενώ η κατασκευή ανατέθηκε σε αξιωματικούς του Μηχανικού. Ιδιαίτερα σημαντικός υπήρξε ο ρόλος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για την αντοχή του τσιμέντου που τελικά χρησιμοποιήθηκε στα έργα.

Το μέγεθος του έργου είναι δυσθεώρητο, ιδιαίτερα εάν ληφθεί υπόψη ο χρόνος που απαιτήθηκε για την ολοκλήρωσή του: απαιτήθηκαν να διανοιχτούν υπόγειες στοές συνολικού μήκους 24 χλμ. και υπόγεια καταφύγια μήκους περίπου 13 χλμ., ενώ για την προσέγγιση στις περιοχές των οχυρών κατασκευάστηκαν 174 χλμ. οδικού δικτύου.

Κάθε συγκρότημα αποτελείται από ένα ή περισσότερα υπόγεια δαιδαλώδη οχυρά, αθέατα εξωτερικά, με θαλάμους οπλιτών, γραφεία διοίκησης, μαγειρεία, αποθήκες πυρομαχικών κ.λπ. που επικοινωνούν μεταξύ τους με στενούς διαδρόμους και καταλήγουν σε πολυβολεία, πυροβολεία, παρατηρητήρια και άλλα επίγεια αμυντικά έργα.

Γύρω από τα οχυρά αναπτύχθηκαν διπλές και τριπλές γραμμές ανάσχεσης, με δίκτυα αντιαρματικών τάφρων και εμποδίων.

Αν και η Γραμμή Μεταξά, όπως έμεινε στην ιστορία από τον εμπνευστή της Ιωάννη Μεταξά, κύρια αποστολή είχε ν’ αποτρέψει πιθανή εισβολή της Βουλγαρίας σε ελληνικά εδάφη, κλήθηκε κατά τον Β΄ Π.Π. να αντιμετωπίσει την επίθεση της ισχυρής ναζιστικής Γερμανίας στη διάρκεια της επιχείρησης «Μαρίτα» στα Βαλκάνια, τον Απρίλιο του 1941.

Στόχος της Γερμανίας ήταν ν’ απεγκλωβιστεί η σύμμαχη Ιταλία του Μουσολίνι -η οποία είχε περιέλθει σε αδιέξοδο στην Αλβανία από τις ελληνικές δυνάμεις (ελληνοϊταλικός πόλεμος 1940-1941)- και παράλληλα να εξασφαλίσει τα νώτα της ενόψει της επικείμενης επίθεσης στη Ρωσία.